از ابتدای پیدایش آئین بهائی در قرن نوزدهم، تعداد فزایندهای از افراد در تعالیم حضرت بهاءالله دیدگاه باورپذیری نسبت به جهانی بهتر را یافتهاند. عدۀ بسیاری، از تعالیمی همچون یگانگی نوع انسان، برابری زن و مرد، رفع تعصبات و تطابق علم و دین، کسب بصیرت نمودهاند و برای به کارگیری اصول بهائی در زندگی و کار خود تلاش کردهاند.
بهائیان با الهام از اصل یگانگی نوع بشر باور دارند که پیشبرد یک تمدن جهانی مرفه از نظر مادی و روحانی نیاز به مشارکت تعداد بیشماری از افراد، گروهها و سازمانهای روشناندیش در طی نسلهای آینده دارد. امروز تلاشهای جامعۀ بهائی برای سهیم شدن در این جنبش در نقاط مختلف در سرتاسر جهان در جریان و به روی همگان باز است.
در کانون تلاشهای بهائیان یک فرآیند بلند مدت جامعهسازی قرار دارد که درصدد است الگوهایی از زندگی و ساختارهایی اجتماعی را پرورش دهد که بر اساس یگانگی نوع انسان بنا شدهاند. یکی از اجزای این تلاشها یک فرآیند آموزشی است که به طور ارگانیک در فضاهای شهری و روستایی در سراسر دنیا شکل گرفته است. فضاهایی در اختیار کودکان، جوانان و بزرگسالان قرار میگیرد تا بتوانند مفاهیم روحانی را بررسی کنند و توانمندی کاربرد این مفاهیم در محیط اجتماعی خود را کسب نمایند. از مشارکت همه فارغ از نژاد، جنسیت یا اعتقادشان استقبال میشود. هزاران هزار نفری که در این فرآیند شرکت دارند هم از علم و هم از میراث روحانی بشر کسب بصیرت میکنند و در شکلگیری دانش جدید سهیم هستند. به مرور زمان توانمندیها برای خدمت در شرایط و بسترهای مختلف در سراسر دنیا پرورش مییابد و به ابتکارات فردی و اقدامات جمعی هر چه پیچیدهتری میانجامد که هدفشان بهبود شرایط اجتماع است. تحول فرد و تحول جامعه همزمان رخ میدهد.
در برخی از جوامع معابد بهائی ساخته شدهاند که مکانی برای دعا و تأمل همگان بر واقعیت معنوی و پرسشهای اساسی زندگی فراهم میآورند. این بناهای مقدس در ده جامعه در گوشه و کنار جهان وجود دارند و تعداد بیشتری در دست ساخت هستند. معابد بهائی دو جنبهٔ جداییناپذیر زندگی یعنی عبادت و خدمت را با هم تلفیق میکنند. این پیوند در فرآیند بلند مدت جامعهسازی نمودار است. همان طور که بیت العدل اعظم در این مورد نوشتهاند :«شکوفایی روح نیایش در جلسات دعا متجلّی است و در فرایند آموزشی که توانمندی برای خدمت به نوع بشر ایجاد مینماید.»
بهائیان علاوه برتلاشهایی که معطوف به یادگیری دربارۀ جامعهسازی در سطح توده مردم است، در انواع مختلف اقدام اجتماعی نیز مشارکت میجویند و از این طریق سعی در بکارگیری اصول روحانی در اقداماتی میکنند که با هدف بسط پیشرفت مادی در نقاط مختلف در جریان است.
دامنۀ وسیع فعالیتهای کنونی از روستاها و محلهها تا مناطق و کشورها را در بر میگیرد و مجموعهای از چالشها از جمله آموزش و پرورش از کودکستان تا دانشگاه، سوادآموزی، بهداشت، محیط زیست، حمایت از پناهندگان، پیشرفت زنان، تواندهی به نوجوانان، رفع تعصبات نژادی، کشاورزی، اقتصاد محلی و توسعۀ روستایی را شامل میشود.
بیت العدل اعظم
همچنین مؤسسات، نهادها، افراد و سازمانهای بهائی در فضاهای مختلف از محیطهای کاری و دانشگاهی تا گردهماییهای ملی و بینالمللی در گفتمانهای رایج اجتماع خود با هدف سهیم شدن در پیشرفت اجتماع شرکت میکنند.این مشارکتها بصیرتهایی از مطالعهٔ ظهور حضرت بهاءالله را مطرح کرده و از تجربهٔ جامعهٔ جهانی بهائی بهره میگیرد. در سطح ملی، جوامع در گفتمانهای هدفمندی همچون برابری زنان و مردان، مهاجرت و وفقپذیری، نقش جوانان در تحول اجتماع و همزیستی دینی مشارکت میکنند. همان طور که بیت العدل اعظم نوشتهاند افراد بهائی «از هر سن و پیشینه، کمکهای ارزشمندی به گفتمانهای خاص نموده توجه اطرافیانشان را به دیدگاه والایی جلب مینمایند که بر اصول و تعالیم ظهور وسیع حضرت بهاءالله استوار است.»
بهائیان ضمن تلاشهایشان به این نکته آگاهند که داشتن آرمانهای والا به معنای مظهر آنها بودن نیست. جامعۀ بهائی ضمن تلاش دوشادوش در کنار دیگران برای وحدت و عدالت نسبت به چالشهای بسیار پیش رو واقف است و به فرآیند بلند مدت یادگیری که لازمۀ این امر است متعهد است. اعتقاد راسخ بهائیان این است که دین نقشی حیاتی برای ایفا در اجتماع دارد و قوهای منحصر بفرد در شکوفایی استعدادهای بالقوه افراد، جوامع و مؤسسات است.